SOWA OPAC : Katalog centralny Biblioteki Publicznejw Dzielnicy Wawer

1 wynik

Książka

W koszyku

oceń

Zapomniane światło / Jakub Deml ; przełożył z języka czeskiego Andrzej Czcibor-Piotrowski ; [esej Jakub Deml napisał Jindřich Chalupecký ; tłumaczenie Andrzej S. Jagodziński ; fragmenty w języku francuskim przełożyła Agnieszka Kinel ; fragmenty w języku niemieckim przełożyły Katarzyna Leszczyńska i Ewa Ostrowska ; fragmenty w języku łacińskim przełożyła Julita Gredecka]. - [Wydanie drugie]. - Warszawa : Wydawnictwo Dowody na Istnienie - Fundacja Instytut Reportażu, 2022. - 193, [4] strony ; 20 cm.

(Stehlík)

Autor

Deml Jakub (1878-1961) Jagodziński Andrzej Sławomir (1954- ) Kinel Agnieszka Piotrowski Andrzej (1931-2014) Chalupecký Jindřich (1910-1990). Jakub Deml Leszczyńska Katarzyna (1969- ) Orłowska Ewa Maria Gredecka Julita

Forma i typ

Książki Proza Literatura faktu, eseje, publicystyka

Przynależność kulturowa

Literatura czeska

Temat

Deml, Jakub (1878-1961)

Gatunek

Esej Powieść Literatura czeska

Dziedzina i ujęcie

Historia Literaturoznawstwo

Tytuł oryginału: Zapomenuté světlo, 1934.

Nazwa autora eseju i jego tłumacz w copyright.

Tę książkę Jakub Deml napisał w gorączce w ciągu kilku nocy w 1934 roku. Po wydaniu została skonfiskowana, a do sprzedaży wróciła dopiero po zaczernieniu „niemoralnych”, erotycznie drażniących fragmentów. To wściekły tekst! Spowiedź. Krwawe rozliczenie ze światem, który nie akceptował autora, zresztą z wzajemnością. A dziś – pomnik nowoczesnej prozy.

Deml był poetą i prozaikiem, jednym z najbardziej oryginalnych pisarzy czeskich XX wieku. Z woli rodziców i za namową znanego poety Otokara Březiny – Jakub zaprzyjaźnił się z nim jeszcze przed maturą – został rzymskokatolickim księdzem. W 1902 roku ukończył seminarium duchowne w Brnie. Jednak proboszcz, który twierdził, że ksiądz jest psem, a zadaniem psa – szczekać na Pana Boga, nie był do zaakceptowania przez hierarchię kościelną; zwłaszcza na katolickich Morawach, gdzie za karę przenoszono go z parafii do parafii. W wieku 34 lat został zmuszony do przejścia na emeryturę z nakazem zamieszkania w Pradze. Na jego życie silny wpływ miały cztery związki z kobietami, które stały się pożywką dla jego twórczości. „Pozorna sensacyjność jest tu jednak sprawą zewnętrzną: istota tych związków opierała się na bliskości myśli, poglądów i celów” – pisze w Historii literatury czeskiej prof. Zofia Tarajło-Lipowska. W 1935 roku Deml poznał 18-letnią Marię Rosę Junovą, która zrezygnowała dla niego ze studiów i przez dwadzieścia cztery lata prowadziła mu dom, pomagając w działalności wydawniczej. Jakub Deml większość swoich dzieł publikował własnym sumptem, w niewielkim nakładzie.

"Zapomniane światło" jest książką gatunkowo trudną do określenia. Licealiści w Czechach uczą się, że to „bolesny strumień krzyku księdza i poety”. Całość jest rozmową Demla z poetą B. M. Ptáčkiem, a jednocześnie opowieścią o umieraniu na gruźlicę wiejskiej parafianki Demla oraz polemiką ze światem. Książkę bardzo cenił Bohumil Hrabal i uważał ją za idealny zapis strumienia świadomości.

Pisano o Demlu, że był mściwy i histeryczny, a z przeciwnikami i sprawcami życiowych rozczarowań zawsze rozliczał się bezpardonowo. Skutkowało to izolacją pisarza i odwróceniem się od niego przyjaciół. Jedynym, który został przy nim do końca swych dni, był Březina. W 1931 roku Jakub Deml napisał głośną książkę "Moje świadectwo o Otokarze Březinie", która wywołała wojnę między nim a czeskim światem literackim. Zrzucił bowiem metafizycznego poetę z piedestału, pokazując go z nie najlepszej strony, łącznie z jego antysemityzmem – zresztą o własnym też nie zapomniał. "Zapomniane światło" to również reakcja na antydemlowską kampanię wielbicieli Březiny.

Do "Zapomnianego światła", którego pierwsze polskie wydanie ukazało się w 2000 roku, dodajemy esej Jindřicha Chalupeckiego z książki o czeskich ekspresjonistach. „Przyjaźń Březiny z Demlem była tym mocniejsza, że ukryty był w niej także motyw miłosny – pisze Chalupecký. – W życiu Březiny pojawia się młodziutki Jakub Deml, ze swym niemal dziewczęcym wyglądem (Florian w swych dziennikach nazywa go ironicznie »hermafrodytą«), ze swym poetyckim geniuszem i z entuzjastycznym uwielbieniem. Z nikim Březina nie będzie się czuł tak blisko związany”. Uważał, że Deml był „jednym z tych wspaniałych ludzi, w bliskości których otwierają się ukryte źródła serca i wypowiedzenie wszystkiego – także tego, do czego się nawet przed sobą nie przyznaliśmy."

"Po co dziś czytać Demla? - zastanawia się Mariusz Szczygieł, autor serii literatury czeskiej Stehlík, w której ukazuje się książka. - Choćby po to, aby się przekonać, że wszystkie źle społecznie widziane cechy, takie jak nieustępliwość, wybujały egotyzm, kłótliwość, czy przekonanie o własnej nieomylności mogą być podłożem wybitnej literatury. A poza tym ksiądz, który szczeka na Pana Boga, jest zawsze ciekawy”.

dostępna do wypożyczenia

1 placówka posiada w zbiorach tę pozycję. Rozwiń informację, by zobaczyć szczegóły.

Wyp. 87 (Trawiasta)

Są egzemplarze dostępne do wypożyczenia: sygn. 821.162.2-3 (1 egz.)